Yargıtay 3. Hukuk Dairesi’nin 08.11.2018 tarih 2017/5411 Esas 2018/11236 Karar sayılı ilamı: Davacılar; murisleri ile davalı arasında 15.08.2009 tarihli kira sözleşmesinin daha sonra da 01.01.2013 tarihli kira sözleşmesini imzalanmış olduğunu, davalı kiracının halen aylık 900 TL kira bedeli ödediğini, emsallere göre ödenen kira bedelinin düşük kaldığını ileri sürerek, kira bedelinin uygun oranda tespitini istemiştir. Mahkemece; davacılara hangi dönemden itibaren kira bedelinin tespitini istediklerinin sorulması, muris ile davalı arasında imzalanan 01.01.2013 başlangıç tarihli sözleşmenin yapıldığı tarih itibariyle kira bedelinin rayici yansıtıp yansıtmadığının araştırılması, usulüne uygun toplanacak emsallerle birlikte mahallinde yapılacak keşifle belirlenerek, rayice uygun olması durumunda endeks uygulanarak kira bedelinin belirlenme aksi halde hak ve nesafete göre kira bedelinin belirlenmesi gerekir.
Yargıtay 6. Hukuk Dairesi’nin 27/01/2016 tarih 2015/5957 Esas 2016/478 Karar sayılı ilamı: Dava, kira bedelinin tespiti istemine ilişkindir. Mahkemece davanın kısmen kabulüne karar verilmiş, hüküm davalı tarafından temyiz edilmiştir.Davacı vekili, davalının davaya konu taşınmazda kiracı olduğunu, davalının son dönemde yıllık brüt 450.000 TL kira bedeli ödediğini, kira bedelinin emsallere göre düşük kaldığını belirterek, yeni dönem kirasının 01.01.2013 tarihinden itibaren aylık brüt 162.000 TL olarak tespitine karar verilmesini istemiştir. Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacı ile son olarak 01.01.2010 tarihli 2 yıl süreli kira sözleşmesi yapıldığını, sözleşmede kira bedelinin ilk yıl için yıllık brüt 300.000 TL, ikinci yıl için brüt 350.000 TL olarak belirlendiğini, müvekkilinin 56 yılllık kiracı olduğunu, talep edilen kira miktarının rayici yansıtmadığını, talep edilen dönemde arttırım yapılarak kira bedelinin yıllık brüt 645.000 TL'ye çıkartılarak ödendiğini belirterek davanın reddini savunmuştur. Mahkemece 01.01.2009 başlangıç tarihli ve bir yıl süreli kira sözleşmesi dikkate alınarak hak ve nesafet ilkesine göre aylık kira bedelinin 01.01.2014 tarihinden itibaren brüt 3.600 TL olarak tespitine karar verilmiştir.Kiralanan iş yeri olup, TBK.nun 344.maddesi uyarınca taraflar arasındaki kira ilişkisinin kurulmasından itibaren 5 yıldan fazla bir zaman geçmiş ise, kural olarak yeni dönem kira parasının hâkim tarafından hak ve nesafet kurallarına göre saptanması gerekir.Yenileme sözleşmesinde kira bedeli emsal ve rayiçlere uygun değil ise yenileme sözleşmenin imzalanmasından itibaren 5 yıl geçmemiş olsa dahi ilk sözleşmenin başlangıcına göre geçen süre gözetilerek şartları varsa kira parasının hak ve nesafete göre tespiti talep edilebilir.Somut olayda mahkemece 01.01.2010 başlangıç tarihli yenileme sözleşmesi ile belirlenen kira bedelinin imzalandığı tarih itibariyle emsal ve rayiçlere uygun olup olmadığı üzerinde durulmaksızın kira parasının hak ve nesafete göre tespitine karar verilmiş olması doğru değildir.Mahkemece yapılacak iş; 2010 yılında yapılan sözleşmenin rayici yansıtıp yansıtmadığı, usulüne uygun toplanacak emsallerle birlikte mahallinde yapılacak keşifle belirlenerek, rayice uygun olması durumunda endeks uygulanarak aksi halde hak ve nesafete göre kira bedelinin belirlenmesi gerektiğinden eksik incelemeye dayalı hükmün bozulmasına karar vermek gerekmiştir.