TAM ISLAH-YENİDEN TANIK LİSTESİ
Tanık gösteren taraf, tanık dinletmek istediği vakıayı ve dinlenilmesi istenen tanıkların adı ve soyadı ile tebliğe elverişli adreslerini içeren listeyi mahkemeye sunar. Bu listede gösterilmemiş olan kimseler tanık olarak dinlenemez ve ikinci bir liste verilemez (HMK m.240/2)768. Kanun koyucu burada kati bir kural koyarak ikinci tanık listesi verilemeyeceğini belirtmiştir. Ancak bu yasak taraflarca getirilme ilkesinin uygulandığı dava ve işlerde geçerli olup, re’sen araştırma ilkesinin uygulandığı dava ve işler ile çekişmesiz yargı işlerinde uygulanmamaktadır. Bu kati kural ıslahla bozulamaz. Ancak taraf tam ıslahla davanın konusunu tamamen değiştirmişse bu halde yeniden bir tanık listesi verilmesi söz konusu olabilecektir. Aynı şekilde kısmi ıslah halinde de dava konusu yeni vakıalar ortaya çıkmışsa bu vakıalar hakkında da tanık listesi verilmesi mümkün hale gelecektir. Taraflar sözleşme özgürlüğü çerçevesinde ikinci tanık listesi verme hakkını saklı tutamazlar yahut bu konuda bir anlaşma yapamazlar. Burada kanun koyucu kamu menfaatini özel menfaatlerin üzerinde tutarak bir yönüyle de usul ekonomisi ilkesini sağlamaya çalışmıştır. Dava görevsiz veya yetkisiz mahkemede açılmışsa ve tanık listesi verilmişse, davanın görevli veya yetkili mahkemede görülmeye başlanması halinde, her iki mahkemede görülen dava birbirinin devamı niteliğinde olduğundan ikinci tanık listesinin verilmesi mümkün değildi. İkinci tanık listesi verilemeyeceğine ilişkin kural olağan dışı hallerin varlığı halinde tarafların menfaatlerini korumak adına esnetilebilir. Örneğin tarafın vermiş olduğu tanık listesinde yer alan kişilerin ölmesi halinde yahut hepsinin tanıklıktan çekinme nedenlerine dayanarak tanıklık yapmaması halinde ikinci tanık listesi verilebileceğine ilişkin yargı kararları mevcuttur. Aynı zamanda tanıklık yapması mümkün olmayan kişilerin tanık listesinde yer almaları durumunda ikinci tanık listesi verilebileceği de belirtilmektedir. Tanık listesinde adres gösterilmemiş veya gösterilen adreste tanık bulunamamışsa, tarafa adres göstermesi için, işin niteliğine uygun kesin süre verilir. Bu süre içinde adres gösterilmez veya gösterilen yeni adres de doğru değilse, bu tanığın dinlenilmesinden vazgeçilmiş sayılır (HMK m.240/3). Burada tarafların kötü niyetli bir şekilde davayı uzatmaya çalışmalarının ve dolayısıyla usul ekonomisi ilkesinin ihlal edilmesinin engellenmesi amaçlanmıştır.
“… velayetin kamu düzeni ile ilgili olması ve çocuğun üstün yararı da dikkate alındığında değişen şartlara göre her zaman yeniden değerlendirilmesi ve yargılamanın her aşamasında ileri sürülen hususların nazara alınması mümkündür. Bu durumda somut olayda, mahkemece tahkikat duruşması olarak görülen birinci celseye kadar tanık isimlerinin bildirilmemesi ve duruşmada da hazır edilmemesi gerekçesiyle davalının tanık dinletme talebinin reddine karar verilmesi doğru görülmemiştir.” (HGK. 14.06.2017, 2-1887/1196 sayılı Kararı).
. “… Islah ile vakıalar, dava konusu ve talep sonucu değiştirilebilir. Islah yoluyla ikinci tanık listesi verilemez.” (9. HD. 09.09.2014, 25790/25766 sayılı Kararı), Tutumlu ıslah ile ikinci bir tanık listesi verilebileceği kanaatindedir
“Davacı, ıslah yoluyla, dayandığı vakıaları değiştirebilir veya davaya yeni vakıaları dâhil edebilir. Evvelce göstermiş olsa bile, davaya kattığı bu yeni vakıalara ilişkin delil de gösterebilir. Bu halde, ikinci tanık listesi verilemeyeceğine ilişkin yasağa (HMK. m. 240/2) dayanılarak, gösterilen bu tanıkların dinlenmesinden kaçınılamaz. Davacı, 7.1.2013 günü verdiği ıslah dilekçesiyle, yeni vakıalar ileri sürmüş ve bununla ilgili tanık da göstermiştir. Yapılan ıslah kanuna uygundur. O halde, davacının 7.1.2013 günü verdiği ıslah dilekçesinde gösterdiği tanıklar usulünce dinlenmeli ve tüm deliller birlikte değerlendirilerek hâsıl olacak sonucuna göre karar verilmelidir. Bu yön nazara alınmadan eksik inceleme ile hüküm kurulması doğru bulunmamıştır.” (2. HD. 03.04.2015 T., 2014/21030 E., 2015/6532 K.)