Ücretsiz kamu hizmetlerinde çalıştırma yükümlülüğü , HAGB
4. Ceza Dairesi 2010/28134 E., 2011/9200 K.
Hükmün açıklanmasının geri bırakılması
Ücretsiz kamu hizmetlerinde çalıştırma yükümlülüğü
"İçtihat Metni"
Görevi kötüye kullanmak suçundan sanıklar H…… A…… ve İ…… T……'un, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun 257/2. maddesi gereğince 6 ay hapis cezası ile cezalandırılmalarına, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 231/5. maddesi uyarınca hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına, aynı Kanun'un 8. maddesi uyarınca 5 yıl denetim süresi belirlenmesine, aynı maddenin 8/c bendi gereğince, sanıkların içkili eğlence yerlerine ve içki satılan yerlere gitmelerinin yasaklanmasına, sanık İ…… T……'un ikamet ettiği Kale ilçesi adliyesinde kendisine verilecek katiplik ve mübaşirlik kadrosuna uygun işlerde çalışarak 6 ay boyunca bu kamu hizmetlerini ücretsiz olarak yapma yükümlülüğünü yerine getirmesine, sanık H…… A……'nın ikamet ettiği Karacasu ilçesi adliyesinde kendisine verilecek katiplik ve mübaşirlik kadrosuna uygun işlerde çalışarak 3 ay boyunca bu kamu hizmetlerini ücretsiz olarak yapma yükümlülüğünü yerine getirmesine dair, Fethiye 2. Sulh Ceza Mahkemesinin 15/01/2009 tarihli ve 2008/525 esas, 2009/9 sayılı kararma sanık H…… A…… vekilinin yaptığı itirazın reddine ilişkin, Fethiye 2. Asliye Ceza Mahkemesinin 08/04/2009 tarihli ve 2009/63 değişik iş sayılı kararı ile sanık İ…… T……'un yaptığı itirazın reddine ilişkin, Fethiye 3. Asliye Ceza Mahkemesinin 05/05/2009 tarihli ve 2009/66 değişik iş sayılı kararının Adalet Bakanlığınca 14.10.2010 gün ve 2010/63449 sayılı yazısı ile yasa yararına bozulmasının istenmesi üzerine Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının 01.11.2010 gün ve 2010/270477 sayılı tebliğnamesiyle dava dosyası Daireye gönderilmekle incelendi:
Tebliğnamede "Yargıtay 4. Ceza Dairesinin 09/06/2009 tarihli ve 2009/5644 esas, 2009/13118 sayılı ilâmında da belirtildiği üzere, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 231/8. maddesinin alt bentlerinde denetimli serbestlik tedbiri olarak sanıklara yüklenecek yükümlülükler,
a) Bir meslek veya sanat sahibi olmaması halinde, meslek veya sanat sahibi olmasını sağlamak amacıyla bir eğitim programına devam etmesine,
b) Bir meslek veya sanat sahibi olması halinde, bir kamu kurumunda veya özel olarak aynı meslek veya sanatı icra eden bir başkasının gözetimi altında ücret karşılığında çalıştırılmasına,
c) Belli yerlere gitmekten yasaklanmasına, belli yerlere devam etmek hususunda yükümlü kılınmasına ya da takdir edilecek başka yükümlülüğü yerine getirmesine,
şeklinde belirlenmiş olup, yükümlülük belirlenirken kanun koyucunun amacına uygun, akla ve mantığa muhalif olmayan tarafları tatmin edici, denetime elverişli bir yükümlülüğe hükmedilmesi gerektiği cihetle, bunların dışında Cumhuriyet savcısının infaz yetkisini de kısıtlayacak biçimde denetimli serbestlik tedbirine hükmedilemeyeceği gözetilmeden, itirazın bu yönden kabulü yerine, yazılı şekilde reddine karar verilmesinde isabet görülmemiştir." denilmektedir.
Gereği görüşüldü;
5271 sayılı C.Y.Y.'nın 231/8 maddesinde "Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararının verilmesi halinde sanık, beş yıl süreyle denetim süresine tabi tutulur. Bu süre içinde bir yıldan fazla olmamak üzere mahkemenin belirleyeceği süreyle, sanığın denetimli serbestlik tedbiri olarak; a) Bir meslek veya sanat sahibi olmaması halinde, meslek veya sanat sahibi olmasını sağlamak amacıyla bir eğitim programına devam etmesine, b) Bir meslek veya sanat sahibi olması halinde, bir kamu kurumunda veya özel olarak aynı meslek veya sanatı icra eden bir başkasının gözetimi altında ücret karşılığında çalıştırılmasına, c) Belli yerlere gitmekten yasaklanmasına, belli yerlere devam etmek hususunda yükümlü kılınmasına ya da takdir edilecek başka yükümlülüğü yerine getirmesine, karar verilebilir…
……….." hükümleri yer almaktadır.
İncelenen dosyada mahkemece sanıklar için belirlenen "içkili eğlence yerlerine ve içki satılan yerlere gitmesinin yasaklanması" ve "ikamet ettiği yerde bulunan Kale Adliyesinde-Karacasu Adliyesinde kendisine verilecek katiplik ve mübaşirlik kadrosuna uygun işlerde çalışarak 6 ay-3 ay boyunca bu kamu hizmetlerini ücretsiz olarak yapma" biçimindeki denetimli serbestlik tedbirlerinin, C.Y.Y.'nın 231/8 maddesinin (c) bendinde yer alan belli yerlere gitmekten yasaklama ve takdir edilecek başka yükümlülük kapsamında kaldığı görülmektedir. Mahkemece anılan yasa madde ve fıkrasının (a), (b) ve (c) bendinde açıkça sayılanların dışında takdir edilecek başka bir yükümlülüğün belirlenebilmesi için bu denetimli serbestlik tedbirinin, hukuken ve fiilen infaz olanağının bulunması, Cumhuriyet savcısının infaz yetkisini kısıtlamaması ve sanığa mali (maddi) bir yük getirmemesi gerekir. Adliyelerde katip ve mübaşir kadrosuna uygun işlerde ücretsiz olarak çalıştırma yükümlülüğü banka şube müdürü ve memuru (meslek sahibi) olan sanıklar açısından mahkemece takdir edilebilecek başka yükümlülük kapsamında değerlendirilemeyeceği gibi belirtilen adli nitelikteki kamu görevlerinin, C.Y.Y.'nın 231/8-c maddesi gereğince belirlenecek yükümlülük yoluyla yerine getirilmesi adliye memurlarıyla ilgili mevzuata da uygun değildir. Bu durumda mahkemece takdir edilen adliyede ücretsiz çalıştırma yükümlülüğünün hukuken infaz olanağının bulunmadığı anlaşılmaktadır. Ayrıca mahkemece C.Y.Y.'nın 231/8 maddesinin (a) veya (b) ya da (c) bendindeki yükümlülüklerden yalnızca birisi yerine (c) bendindeki seçenekli yükümlülüklerden ikisine birden hükmedilmesi de yasa hükümlerine uymamaktadır. İtiraz mercilerinin, yukarıda belirtilen hususları dikkate almadan verdikleri itirazların reddine ilişkin kararların, hukuka aykırı olduğu açıktır.
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının düzenlediği tebliğnamedeki düşünce yerinde görüldüğünden, görevi kötüye kullanma suçundan sanıklar H…… A…… ve İ…… T…… hakkında, sırasıyla Fethiye 2. Asliye Ceza Mahkemesi ve Fethiye 3. Asliye Ceza Mahkemesince itiraz üzerine verilen 8.4.2009 gün ve 2009/63 D.İş ile 5.5.2009 gün ve 2009/66 D.İş sayılı kararların, 5271 sayılı C.Y.Y.'nın 309. maddesi uyarınca BOZULMASINA, anılan Yasa maddesinin 4/a fıkrası gereğince, sonraki işlemle mercileri Fethiye 2. Asliye Ceza Mahkemesi ve Fethiye 3. Asliye Ceza Mahkemesi tarafından yerine getirilmesine, 29.6.2011 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.