Davanın taraflarının yanı sıra fer’i müdahil gibi üçüncü kişiler ile çekişmesiz yargı işlerinde ilgililer hukuki dinlenilme hakkına sahiptirler.
Yargıtay 11. HD., 27.01.2012 T., 8532/905
MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi
VEKİLİ : AV....
Hasımsız olarak görülen davada İzmir 2. Asliye Ticaret Mahkemesi’nce verilen15/04/2010 tarih ve 2010/219-2010/210 sayılı kararın Yargıtayca incelenmesi davacı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
Davacı vekili, ING Bank'a ait 47996300 nolu boş çek yaprağının müvekkilinin işyerinde meydana gelen hırsızlık olayı neticesinde çalındığını belirterek çekin iptalini talep ve dava etmiştir.
Mahkemece, iddia ve dosya kapsamına göre, çek yaprağının boş olarak kaybedildiği ve çek vasfında bulunmadığı, çek hesap sahibinin de zayii sebebi ile hasımsız çek iptali davası açma yetkisinin bulunmadığı gerekçesiyle tensiben dosya üzerinden davanın reddine karar verilmiştir.
Kararı, davacı vekili temyiz etmiştir.
Dava, çek iptali istemine ilişkin olup, mahkemece yazılı gerekçe ie davanın reddine karar verilmiştir.
Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun 73. maddesi ve Anayasanın 36. maddesi hükmü uyarınca, kanunun gösterdiği istisnalar dışında hakim, her iki tarafı dinlemedikçe veyahut sav ve savunmalarını bildimeleri için yasal şekilleri uygun olarak davet etmedikçe karar veremez. Hasımsız davalar bakımından ayrık bir durum söz konusu değildir. Yasanın bu açık hükmüne uygun olarak mahkemece usulüne uygun duruşma günü tebligatı yapılıp, davacının ortaya koyacağı deliller toplanıp sav ve savunması çerçevesinde değerlendirme yapılarak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, davanın, duruşma açılmaksızın davacının yokluğunda sonuçlandırılması usul ve yasaya aykırı görüldüğünden kararın bozulmasına karar vermek gerekmiştir.
SONUÇ: Temyiz edilen kararın yukarıda açıklanan sebeple BOZULMASINA, ödediği temyiz peşin harcın isteği halinde temyiz edene iadesine, 27/01/2012 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.
(M)
02/02/2012-S/E
KARŞI OY YAZISI
Temyiz incelemesi yapılan dava, TTK.'nun 730/20 maddesi yollaması ile aynı Kanun'un 669. ve devamı maddelerine göre hasımsız olarak açılmış, zayi nedeniyle çek iptali davasıdır.
Mahkemece, dosya üzerinde yapılan inceleme sonunda, dava konusu çek yaprağının, davacıya ait çek hesabından verildiği, boş olarak kaybedilmesi sebebiyle çek vasfında olmadığı, çek hesabı sahibinin zayi nedeniyle çek iptali davası açma yetkisinin bulunmadığı gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir
Dava dilekçesindeki açıklama ile dava dilekçesi ekinde fotokopisi bulunan, davacının, müşteki sıfatıyla İzmir Cumhuriyet Başsavcılığında verdiği 13.04.2010 tarihli ifadesinden, dava konusu boş çek yaprağının, davacının İNG Bank Bornova Şubesindeki çek hesabından verildiği, boş olması sebebiyle çek vasfında olmadığı, doldurulması halinde de, davacının keşidecisi sıfatını taşıyacağı anlaşılmaktadır.
Zayi nedeniyle, hasımsız olarak açılan çek iptali davasının, çek üzerinde hak sahibi olan hamil tarafıdan açılması gerektiği konusunda ihtilaf bulunmamaktadır.
Dava dilekçesindeki açıklamalardan, davacının, keşideci veya çek üzerinde hak sahibi olan hamil olup olmadığı anlaşılamıyorsa, bu hususun açıklığa kavuşturulması amacıyla, duruşma açılması ve davacıdan bu konuda açıklama istenmesi gerektiği konusunda kuşku yoktur. (HUMK.'nun 75/2., 6100 sayılı HMK'nun 31.maddeleri)
Çözümlenmesi gereken husus, dava dilekçesi ile varsa eklerinden, davacının iptalini istediği çekin keşidecisi olduğu açıkça anlaşılan hasımsız çek iptali davalarında, duruşma açılmasının zorunlu olup olmadığı hususudur.
HUMK.'nun 73. maddesine göre, Kanun'un gösterdiği istisnalar dışında hakim, her iki tarafı dinlemeden, iddia ve savunmalarını beyan etmeleri için usulüne uygun davet etmeden hüküm veremez.
6100 sayılı HMK.'nun 27. maddesinde de, \"Hukuki dinlenilme hakkı\" düzenlenmiştir. Aynı maddeye göre bu hak; yargılama ile ilgili olarak bilgi sahibi olunmasını, açıklama ve ispat hakkını, mahkemenin, açıklamaları dikkate alarak değerlendirmesini ve kararların somut ve açık olarak gerekçelendirilmesini içerir.
Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun 73. maddesindeki düzenleme, çekişmeli yargıya konu davalara ilikindir. Çekişmesiz yargıda, kural olarak duruşma yapılması zorunlu değildir. Özellikle \"ihtilaf (çekişme) yokluğu kıstasına\" göre, çekişmesiz yargıya giren işlerde, karşı taraf (ilgili) bulunmadığından, duruşma yapılmasına da gerek yoktur. ( Prof. Dr. Baki Kuru, Hukuk Muhakemeleri Usulü, Cilt: 2, Altıncı Baskı, Sayfa:1875 )
Somut olayda, iptali istenen boş çek yaprağının, davacının çek hesabından verildiği, doldurulması halinde de, davacının keşidecisi sıfatını taşıyacağı, dava dilekçesi ile dava dilekçesi ekinde fotokopisi bulunan ifadesinden anlaşılmaktadır.
Dairemizin yerleşik uygulaması göre, çek iptali davasının, çek keşidecisi tarafından açılamayacağı kabul edilmektedir.
Çekişmesiz yargı konusu olan ve dava konusu boş çek yaprağının, davacının çek hesabından verilmesi, doldurulması halinde de, davacının keşideci sıfatını taşıyacak olması nedeniyle, Dairemizin yerleşik uygulamasına göre, reddine karar verilmesi gereken bir davada, duruşma açılmasının sonuca etkisi olmayacaktır. Dolayısıyla, dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu, davanın tensiben reddedilmiş olmasında, adil yargılanma hakkı ve hukuki dinlenilme hakkına aykırılıktan söz edilemeyecektir.
Bu nedenlerle, sonucu itibariyle usul ve yasaya uygun yerel mahkeme kararının onanması gerektiği görüşünde olduğumdan, Dairemizin aksi yönde oluşan sayın çoğunluğunun bozma kararına katılamıyorum. 27.01.2012